พระราชจริยาชี้หนทาง
Royal Practice Leading the Way
ประเทศไทยเมื่อศตวรรษก่อน ตกอยู่ในภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก ไม่แน่ใจว่าจะถูกแทรกแซงทางการเมืองหรือถูกคุกคามทางการทหารอีกเมื่อใดในอนาคต พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตระหนักถึงความจำเป็นในการนำพาประเทศให้อยู่รอดปลอดภัย จึงทรงดำเนินนโยบายหลักให้ประชาราษฎรตระหนักถึงความสำคัญของเอกราชของชาติ ให้รู้สึกหวั่นเกรงภัยที่อาจบังเกิดแก่ชาติทั้งทางตรงและทางอ้อม อันได้แก่ภัยจากการแผ่อิทธิพลทางเศรษฐกิจ และสังคม จากชาวต่างชาติที่มาอาศัยในประเทศไทย และภัยจากการก่อความไม่สงบจากผู้ที่มีความคิดรุนแรงทางการเมือง
ปัญหาบ้านเมืองเมื่อร่วมร้อยปีก่อน กับปัญหาบ้านเมืองในยุคปัจจุบันนั้น เมื่อพิจารณาเทียบกันแล้วก็ไม่ได้แตกต่างกันนักในหลักการ จะต่างก็เพียงในรายละเอียด หนทางที่จะแก้ไขค้ำจุนให้ประเทศชาติอยู่รอดได้อย่างไรนั้น เรามีแนวทางเป็นตัวอย่างอยู่แล้ว ได้แก่ พระราชจริยาของสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า จอมปราชญ์ของชาติไทยนั้นเอง วิธีที่ทรงชี้นำชาวไทยให้ดำเนินรอยตาม อาจพอสรุปได้เป็นสังเขป ดังนี้
- รับกระแสอารยธรรมจากต่างชาติอย่างรู้เท่าทัน สิ่งใดที่ดีจงเลือกสรรมาปรับประยุกต์ใช้ให้เข้ากับความเป็นไทย ให้เหมาะแก่สภาวะแห่งตน
- ศึกษาเรียนรู้ตลอดเวลาและตลอดชีวิต
- ศรัทธาและมีน้ำใจเป็นประชาธิปไตย ยอมรับฟังเสียงส่วนใหญ่ ไม่ละเลยเสียงส่วนน้อย
- เคารพสิทธิและเสรีภาพของกันและกัน อดกลั้นและมีจิตใจกว้างขวางพอที่จะรับฟังคำวิพากษ์วิจารณ์เพื่อนำมาปรับปรุงตน
- มีศิลปะ รู้จักใช้ความงดงามของศิลปะแขนงต่าง ๆ น้อมนำจิตใจให้ละเอียดอ่อน
- มีวิสัยทัศน์ กล้าลงทุนวันนี้เพื่อผลกำไรในวันหน้า แต่ต้องทำลงไปอย่างสุขุม ศึกษาไตร่ตรองข้อมูลให้รอบคอบและรอบด้านก่อนตัดสินใจ
- ดำเนินชีวิตบนทางสายกลาง อยู่อย่างพอเพียง ไม่ทรมานตนเองจนแร้นแค้น และไม่ฟุ่มเฟือยฟุ้งเฟ้อจนเกินไป อันเป็นหนทางสุดโต่ง ๒ ขั้วที่จะก่อให้เกิดทุกข์
เนิ่นนานมาแล้วที่พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหาธีรราชเจ้า เสด็จสวรรคตจากพสกนิกรไป เมื่อวันที่ ๒25 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2468 หากแต่วิถีแห่งปราชญ์ที่ทรงบุกเบิกเป็นตัวอย่างและแนวทางแก่มหาชนทั้งหลายยังคงดำรงอยู่มิรู้เสื่อมสูญ หากทุกคนน้อมนำวิถีแห่งจอมปราชญ์ตามรอยพระยุคลบาทสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า มาเป็นประทีปนำทางดำเนินชีวิต เชื่อแน่ว่าปัญหาทั้งของตนและของประเทศชาติจะสามารถคลี่คลายได้ในไม่ช้า
ขอให้พระเกียรติคุณวิบุลยศแห่งพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหาธีรราชเจ้า ปรากฏแผ่ไพศาลไปในสากลจักรวาล ตราบจิรัฏฐิติกาล นิรันดร เทอญ
น้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ พระบาท100 ปี 25 พฤศจิกายน 2568
ข้าพระพุทธเจ้า คณะกรรมการ ผู้บริหาร และพนักงานสำนักงานพระคลังข้างที่
ที่มาข้อมูล : วิถีแห่งจอมปราชญ์ ตามรอยพระยุคลบาทพระมหาธีรราชเจ้า และ ราชกิจจานุเบกษา : ประกาศถวายพระราชสมัญญาพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหาธีรราชเจ้า